Bookmark this on Delicious
* Onze kinderen beter opleiden
Doen we er wel alles aan om de lezers van morgen goed voor te bereiden op het digitale universum? Aan utilitaire vaardigheden in het Vlaamse onderwijs geen gebrek, maar overleven in een kennismaatschappij vergt toch ook andere kwaliteiten: leren nadenken, kritische zin kweken, het historische perspectief zien, ontvankelijk zijn voor kunst en cultuur. Als alles communicatie wordt, kan het geen kwaad te begrijpen hoe zakelijke, journalistieke of literaire communicatie werkt en wat er wordt gezegd. Zeker nu de alwetende leraar vervangen wordt door informele en niet-formele leersystemen is die veelzijdige mediageletterdheid essentieel. Ongetwijfeld kan de beschikbaarheid van een ruim aanbod ebooks hierin een rol spelen.
* Digitaal masterplan voor de boekensector
Sinds het begin van de Vlaamse tijdrekening (de eerste Vlaamse Executieve in 1981) is er eigenlijk nooit een ambitieus, laat staan serieus plan ontwikkeld voor de Vlaamse boekensector. En dat is nog veel te vriendelijk uitgedrukt. Misschien moet er van de nood een deugd worden gemaakt: ontwerp een digitaal masterplan voor de Vlaamse boekensector, met prijsstabiliteit en auteursrecht als pijlers. Stel als doel de creatie en exploitatie van een gevarieerd legaal aanbod van digitale teksten. Organiseer een grote digitale sprong voorwaarts voor boekhandelaars. Lees ter inspiratie het vorig jaar in opdracht van het Franse ministerie van cultuur geschreven Rapport sur le livre numérique.
* Doe iets aan de BTW-tarieven
Verlaag het BTW-tarief (federale bevoegdheid) voor elektronische cultuurproducten tot 6%, het tarief dat ook voor papieren boeken geldt. Ondanks de Europese Unie, de eengemaakte markt en tal van andere hooggestemde gremia bestaan er nog steeds idiote verschillen. Een ebook krijgt in Nederland een BTW-voet van 19%, in België 21%, in Frankrijk 19,6%...
* Neem schrijvers en uitgevers ernstig: begin bij het leenrecht
De leenvergoeding (federale bevoegdheid) blijft een slechte grap. Ze moet worden opgetrokken tot een faire vergoeding, vergelijkbaar met die in de ons omringende landen. Uitgevers en schrijvers zullen elke euro nodig hebben om te investeren in nieuwe boeken en teksten.
* Versterk het auteursrecht
Het auteursrecht (federale bevoegdheid) vormt de basis van onze moderne leescultuur en zorgt ervoor dat de creativiteit van schrijvers wordt vergoed. Omdat de toepassingsgebieden alleen maar uitbreiden wordt het auteursrecht ingewikkelder. In een digitale omgeving staat het auteursrecht onder druk omdat gebruikers gewend zijn aan gratis content. Die laksheid moet worden bestreden, door het publiek te sensibiliseren en door illegaal downloaden zwaarder te straffen. De Franse Assemblée Nationale stemt in september de Hadopi 2-wet, een lovenswaardige poging om illegaal dowloaden tegen te gaan. Recidivisten worden zonder pardon van het net gesmeten. Doen!
* Het ministerie voor digitalisering
Je kan van die Fransen zeer veel zeggen, maar ze letten beter op hun zaak dan wij. Digitale economie is bij hen een regeringsbevoegdheid. Ze hebben zowaar een, en haal nu diep adem, secrétaire d'État chargé de la Prospective, de l'Évaluation des politiques publiques et du Développement de l'économie numérique. De huidige digitale staatssecretaris Nathalie Kosciusko-Morizet blijft wat onzichtbaar. Maar Eric Besson, de vorige excellentie, was een socialistische overloper met veel praat. Hij publiceerde vorig jaar over zijn functie het ambitieuze papieren essay La République numérique. Hierin beschrijft hij de digitalisering onder meer als een versterking van kennisoverdracht, solidariteit en democratie. Het kan geen kwaad om met enige urgentie de bevolking duidelijk te maken dat digitalisering meer is dan twitterende tieners, koopkanalen en de Jupiler-league op Belgacom TV. Dit vergroot de kansen van nieuwe media zoals het ebook.
* Maak een VIA-plus: dit keer wel met een hoofdstuk ‘de lezende Vlaming’
De doelstellingen van de Lissabonstrategie bevatten een gemiddelde activiteitsgraad van 70% en een economische groei van 3%. Om dat te halen is er een Vlaamse variant van het Stachanovisme ontwikkeld: Vlaanderen in Actie. Mijnwerker Aleksej Stachanov was de ideale Sovjetarbeider: zwijgzaam en hardwerkend. Tijd om romans te lezen had de arme ziel niet. Nochtans was het niet slecht geweest voor zijn levenskwaliteit als hij zijn verstand wat meer had gebruikt. Nee dan Vlaanderen in Actie. In dit uiterst resultaatgerichte plan zijn cultuur, kunst en boeken afwezig. De Vlaming moet wel leren om vooruit te komen in het leven, maar lezen lijkt iets voor de 30% die niet werken. Om innovatie, economie en boeken toch samen te brengen in VIA, kan er best een hoofdstuk aan het plan worden toegevoegd: de lezende Vlaming. Als we meer analoog en digitaal lezen, gaan we zeker niet dommer of armer worden.
Harold Polis
(Dit stuk verscheen eerder in De Standaard van 4 september 2009.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten